احساس های مخرب (ویرانگر) ، Destructive Emotions

   بزرگی یک انسان به اندازه چیزی است که می تواند او را خشمگین کند !

بشر 6 نوع پریشانی روانی دارد:

1 – وابستگی واعتیاد ، اشتیاق ، طلبیدن Attachment   & craving  

2 – خشم و نفرت  Anger, Hatred  

3 – بیهوده پنداری و جهالت Ignorance   & Delusion

4 – غرور Pridefulness

5 – شک و تردید های پریشان کننده

6 – باورهای پریشان کننده

در این مبحث به خشم و نفرت می پردازیم چرا که مهمترین و دردناک ترین آسیب ها را به ساختار زندگی انسان وارد می کند.

 عده ای از پس آمد واقعه آگاهی دارند و به همین دلیل به مهار کردن خشم توانا هستند اما برخی چنین توانائی را ندارند . در آنها که توانایی کنترل خشمشان را دارند ، فعالیت بیشتری در قاعده بخش پیشانی مغز وهمچنین در هسته بادامی یا آمیگدال دیده می شود. در آنها که این توان را ندارند ،هسته ی آمیگدان هم فعالیت چندانی ندارد.

خشم یکی از احساسهایی است که کمتر کسی حاضر است آن را از آن خود بداند. اغلب ادعا می کنیم که دیگران این احساس ناخواسته را در ما برانگیخته اند. در حالی که خشم یکی از احساسهایی است که ما انتخاب می کنیم و در موارد بسیاری ما دقیقاً می دانیم چه می کنیم و تا چه حدود باید پیشروی کنیم.

خشم یکی از احساس های اولیهء انسان است و جزء ابزارهای دفاعی انسان های اولیه در تنازع بقا بوده است. خشم از تولد تا مرگ با ما است و می تواند برای ما از حربه های بسیار مفید باشد یا ابزار نابودی ما را فراهم کند بسته به اینکه از آن چگونه استفاده کنیم.

خشم به عناوین مختلف خود را نشان می دهد . ممکن است به صورت گریه کردن در آید، یا تمسخر کردن، داد زدن ، حمله کردن ، افسردگی ، تجاوز ، خشونت یا خودکشی ، عزلت گزیدن، به سکوت پناه بردن و حتی گاه عکس العمل ناشی ازخشم را با رابطه جنسی نشان می دهند.

چه عواملی سبب خشم ما می شوند؟

در انسان هسته های مرکزی خشم و غضب از طریق ترشح Nor epinephrine   با تمام بدن در ارتباط هستند . افزایش فشار خون ،افزایش قند خون ، افزایش ضربان قلب ، پرخونی عضلات ، ترشح اسید در معده ،افزایش تعداد تنفس در دقیقه و کاهش عمق آنها ، تغییر در رنگ پوست بخصوص در صورت از علائم فوری خشم و غضب هستند. همچنین در طول زمان پرکاری های تیروئید ، کبد، کلیه ها، روده ها و مثانه نیز به عوارض حاصله از خشم افزوده می شوند.

چرا خشمگین می شویم:

اینکه ما چگونه اتفاقات را معنی می کنیم ،طبعاً در گذشته ما ومحصول تعلیم و تربیت ما در دوران کودکی ، رفتارها و واکنش های والدین و دیگران در مقابل مشکلات می باشد.

روانشناسان عوامل بو جود آمدن خشم را به پنج گروه تقسیم می کنند ، اعتقاد بر این است که در هنگام خشمگین شدن اغلب یکی از این موارد به خطر می افتد و شخص برای حفظ تعادل خود خشمگین می شود.

1- قدرت:

زمانی که در اثر رفتار یا گفتار دیگران فرد احساس آسیب پذیری و ناتوانی می کند ،خشم برای دفاع به کمک می آید . ترس از دست دادن قدرت شایع ترین عامل ایجاد خشم در روابط خانواده گی است.

وقتی پدر یا مادر می بینند فرزندشان مشغول تماشای تلویزیون است و درس نمی خواند ... احساس ناتوانی می کنند. وقتی برای فرزند تان محدودیت قایل می شوید و او قوانین شما را می شکند شما احساس ناتوانی می کنید ، شما خشمگین که قدرت خود را از دست داده اید و فرزند خشمگین از اینکه برای حفظ قدرت منافع دیگری را از دست خواهد داد. در این موارد اگر ما به نقاط ضعف خود آگاه باشیم و انتهای کار را به بینیم حداقل سلامت روانی خود را به خطر نمی اندازیم . دیسیپلین را از خردسالی به کودکانتان بیاموزید ، اما بگذارید فرزند بالغ تان خودش از خودش مراقبت کند .

2- خطر برای امنیت و سلامت:

این مورد در خانواده های ایرانی در گذشته مرسوم بوده ، کتک زدن و تهدید های گوناگون نظیر می زنم ،می شکنم ، بیرون می کنم و از این قبیل تماما" تهدید امنیت و سلامت دیگری است که به خشم بسیار منجر می شود و گاه عواقب ناگوار بر جا می گذارد.

3- خطر برای خودکفائی:

این نمونه عامل خشم در ارتباط والدین و نوجوانان شایع است. والدین اصرار دارند که کنترل زندگی فرزند را از دست ندهند و فرزندان اصرار دارند که برای خودشان تصمیم بگیرند.

نوجوان بسیار نازنینی را می شناسم که درس خوان است ، سالم است ، هیچ مشکل خاصی ندارد اما بدلیل اینکه والدین به او حتی اجازه تصمیم گیری در مورد لباس و کفش و موی سر نمی دهند گرفتار افسرده گی شده است .

این یکی نمونه هایی است که خشم به صورت افسرده گی تظاهر کرده است.

4- حمله به اعتماد به نفس:

نیاز به مطرح شدن و اهمیت داشتن زیربنای بسیاری از فعالیت های افراد برای رشد ، شهرت و محبوبیت است. حمله به آنها از طریق تحقیر، انتقاد، بدگویی، تمسخر، آبروریزی، و غیره سبب خشم بسیار خواهد شد .

بیان احساسهای واقعی خود با دیگران و کمک به اینکه ما را بهتر بفهمند هم احساس امنیت و اعتماد به نفس ما را افزایش می دهد و هم به کنترل این گونه از خشم کمک می کند.

5- تجاوز به حریم مقدسات وباورهای قلبی یک انسان:

سبب خشم و نفرت نسبت به عامل تجاوز می شود در این جا هم احساس خشم نیاز به هر گونه احساس ناگوار دیگر را تحت الشعاع قرار می دهد.

راه حل این است که باور کنید خود شما نماینده ای از مقدسات خود هستید و باید بخشی از جذابیت ایدئولوژی خود باشید. ثابت کنید که ارزش باورهای شما با بد گوئی و تهمت دیگران کاهش نمی یابد.

 آیا همه خشم و غضب ها مرئی هستند؟

متاسفانه نه ! بسیاری از روان شناسان اعتقاد دارند که در بعضی خانواده ها که والدین یا مربیان اظهار و نمایش خشم را مذموم دانسته و کودکان را به خاطر تظاهر خشم تنبیه می کنند در واقع به این کودکان می آموزند که خشم های خود را به شکل های مبدل به نمایش بگذارند. این واکنش ها مطلقا در سطح آگاهی فرد قرار ندارد:

1 – به تعویق انداختن غیر ضروری کاری که تکمیل آن واجب است.

2 – دیر رسیدن های غیر ضروری مکرر.

3 – به کار بردن طعنه و کنایه و مسخره گی در گفتگوی با افراد.

4 – بیش از حد مودب بودن و خود را خوش حال نشان دادن می تواند سرپوشی برای خشم پنهانی باشد.

5 – آه کشیدن های غیر عمد مکرر.

6 – خندیدن به مسائل ناگوار.

7 – مکرراً خواب های ترسناک و ناگوار دیدن.

8 – بیحالی ، بی توجهی و بی علاقه گی به چیزهائی که معمولاً برای فرد هیجان انگیز بوده است.

9 – زودتر از انتظار خسته شدن.

10 – به هم فشردن دندان ها ( دندان قروچه مزمن ) هنگام خواب .

11 – افسردگی های مزمن بی دلیل.

12 – زخم معده.