کمالو مجید
محیط زیست در اسلام
در دین اسلام نیز خداوند در قرآن کریم برای یادآوری فلسفه هستی به انسان از مظاهر بیشمار طبیعت استفاده میکند، در آیه 16 سوره انبیا میخوانیم: «و ما آسمان و زمین و آنچه بین زمین و آسمان است را به بازیچه نیافریدیم» یا در ستایش پروردگار یکتا در آیه نخست سوره انعام میخوانیم: «ستایش خدایی را که آسمانها و زمین را آفرید و تاریکیها و روشنایی را پدید آورد». همچنین آیههای 3 و 4 سوره رعد، 12 تا 14 سوره نحل و آیههای دیگری که برای یادآوری وجود خداوند به انسان از مظاهر طبیعی یاد میکند. و این همان زمینی است که امام علی (ع) در خطبه 91 نهجالبلاغه به تعبیری بسیار زیبا و شاعرانه از آن یاد میکند: «پس زمین به وسیله باغهای زیبا، همگان را به سرور و شادی دعوت کرده، با لباس نازک گلبرگها که بر خود پوشیده هر بینندهای را به شگفتی وا میدارد....» همینطور در وسائل الشیعه جلد سیزدهم حدیثی از امام علی (ع) برای پاسداری از زمین آمدهاست که میفرماید: «رسول خدا مومنین را از ریختن سم حتی در زمین مشرکین نیز نهی فرموده است» آباد کردن زمین و استفاده از آن در جهت درست در اسلام یکی از کارهای نیک شمرده شده و علاوه بر اینکه اسباب مالکیت زمین توسط فرد به حساب آمده موجب ثواب اخروی نیز میشود، در قرآن کریم سوره هود آیه 61 میخوانیم: «خداوند شما را از زمین خلق کرد و شما را مامور آبادانی آن نمود» در احادیث و روایات معصومین نیز به مراتب به این امر توصیه شدهاست، امام صادق (ع) میفرماید: «هر جماعتی که زمینی را زنده کنند و آباد نمایند حق اولویت دارند و آن زمین متعلق به ایشان است.»
این نوشتار به یقین توانایی بیان قطرهای از دریای بیکران باورهای نیک و مقدس را هم نداشتهاست و فقط برآن بوده که تا اندازهای به صورت گذرا و مروری بر سرخطها در دین و باورها گذر کرده و ذهنها را به این پرسش برساند که چرا آدمی گذشته درخشان همزیستی خود با طبیعت و مهربانیش با زمین را به فراموشی سپرده و دست به تخریب و نابودی آن میزند؟! و امید که باز هم شکوه این همزیستی را در پی بازگشت و بازنگری به باورهای نیک نیاکان خود تجربه نماید و پیرو بزرگان دینهای انسان ساز پاسدار زمین و همه موجودات زنده آن باشد تا این بار امانت را همانگونه که دریافت کرده به فرزندانش بسپارد. چنین بادا.